رومانی بهعنوان عضوی از اتحادیهٔ اروپا، در سالهای اخیر تلاش کرده مسیرهای قانونی مشخص و جذابی برای جذب سرمایهگذاران و کارآفرینان خارجی فراهم کند. اقامت تجاری یکی از مسیرهایی است که به صاحبان کسبوکار، مدیران یا سرمایهگذاران بین المللی اجازه میدهد با ثبت شرکت یا سرمایهگذاری در رومانی، کارت اقامت موقت دریافت کنند و عملاً در این کشور زندگی و کسبوکار کنند.
در این مقاله مراحل و نکات کلیدی را در مورد اقامت تجاری در رومانی بهصورت شفاف و کاربردی توضیح میدهم.
انواع مسیرهای اقامت تجاری
بهطور خلاصه، سه مسیر عمده وجود دارد:
- مدیر یا مدیرعامل شرکت رومانیایی (administrator / company manager): در این حالت فرد بهعنوان مدیر رسمی (administrator) یا نماینده قانونی شرکت ثبتشده در رومانی معرفی میشود و میتواند بر اساس این سمت برای ویزا و سپس کارت اقامت اقدام کند.
- سهامدار/سرمایهگذار فعال: اگر شما سهامدار یا شریک یک شرکت رومانیایی باشید و سرمایهگذاری یا برنامهٔ تجاری مشخصی ارائه دهید، امکان دریافت اجازهٔ اقامت بهعنوان سرمایهگذار وجود دارد. این مسیر معمولاً مستلزم ارائهٔ بیزینسپلن، مدارک مالی و اثبات فعالیت اقتصادی است.
- ویزای بلندمدت ملی نوع D برای فعالیتهای اقتصادی: بسیاری از متقاضیان نخست از سفارت رومانی ویزای نوع D (فعالیت اقتصادی / تجاری) میگیرند و پس از ورود، برای کارت اقامت موقت نزد واحد محلی «General Inspectorate for Immigration» درخواست میدهند. مدارک لازم و زمانبندی توسط نمایندگیهای دیپلماتیک اعلام میشود.
مراحل عملی
- انتخاب ساختار حقوقی و ثبت شرکت (ONRC): رایجترین قالب شرکت برای کسبوکارهای کوچک و متوسط، SRL (شرکت با مسئولیت محدود) است. ثبت شرکت معمولاً از طریق دفتر رجیستری تجاری (ONRC) انجام میشود و میتوان فرایند را آنلاین یا حضوری پیگیری کرد. افتتاح حساب بانکی شرکتی و تعیین نام شرکت از اولین قدمهاست.
- آمادهسازی بیزینسپلن و مدارک مالی: به منظور قانعکردن نهادهای مهاجرتی و در برخی موارد دستگاههای ترویج سرمایهگذاری، باید طرح کسبوکار واقعگرایانه، پیشبینیهای مالی و مدارک اثبات تمکن ارائه شود. در برخی پروندهها ارائهٔ برنامهٔ ایجاد اشتغال یا قراردادهای تجاری محلی اهمیت بالایی دارد.
- درخواست ویزای نوع D (در صورت لزوم): متقاضیان غیر اتحادیه اروپا معمولاً برای ورود بلندمدت باید از سفارت رومانی در کشور خود ویزا دریافت کنند؛ نوع ویزا بر مبنای هدف (اداره/سرمایهگذاری/مدیریت) مشخص میشود.
- درخواست کارت اقامت موقت از IGI: پس از ورود، ظرف چارچوب زمانی مشخص (معمولاً حداقل ۳۰ روز پیش از پایان اعتبار ویزا)، باید برای «permis de sedere» نزد واحد استانی General Inspectorate for Immigration اقدام کرد. روند شامل ارائهٔ مدارک، انگشتنگاری و در برخی موارد مصاحبه است.
- دریافت مجوزهای کار (در صورت لزوم): اگر فرد قرار است بهصورت رسمی در شرکت حقوق بگیرد یا شغلی اشغال کند، ممکن است لازم باشد کارفرما برای او مجوز کار یا «work authorisation» تهیه کند؛ اما برای مدیران رسمی و برخی سرمایهگذاران استثناهایی وجود دارد. حقوق و رویهها بر اساس ملیت و نقش دقیق متقاضی متفاوت است.
مدارک مورد نیاز
- پاسپورت با حداقل ۶ ماه اعتبار و کپی صفحات.
- فرم درخواست ویزا/اقامت تکمیلشده.
- سند تأیید ثبت شرکت در رومانی (ONRC) و اساسنامه/آثار تصمیمگیری (constitutive documents).
- بیزینسپلن ترجمهشده و مدارک بانکی که نشان دهد سرمایه و منابع مالی برای اجرای طرح را دارید.
- مدرک محل سکونت (قرارداد اجاره یا سند مالکیت) و بیمهٔ سلامت معتبر.
- گواهی عدم سوءپیشینه از کشور مبدأ (ممکن است نیاز به آپوستیل یا تأیید کنسولی داشته باشد).
- مدارک شناسایی مدیران و سهامداران؛ در صورت نیاز ترجمهٔ رسمی و تائیدات قانونی.
هر پرونده بر اساس نقش متقاضی (مدیر، سهامدار فعال یا سرمایهگذار منفعل) و تصمیمات اداری ممکن است اسناد تکمیلی بخواهد؛ بنابراین فهرست نهایی را از کنسولگری یا IGI دریافت کنید.
میزان سرمایهگذاری
در منابع رسمی دولتی ارقام ثابتی که برای همه پروندهها قابلاتکا باشند بهطور مستقیم منتشر نشده است؛ اما در عمل چند الگوی تکرارشونده گزارش شدهاند: برخی مشاوران و سایتهای تخصصی از حداقل سرمایهگذاری حدود €۵۰,۰۰۰ برای ثبت و ورود مدیر/سرمایهگذار در قالب SRL و ارقام بالاتر (مثلاً €۷۰,۰۰۰ یا €۱۰۰,۰۰۰) برای شرکتهای سهامی یا طرحهای بزرگتر نام میبرند.
همچنین در مواردی دستگاههای تشویقی یا اعطای اقامت مشروط، ایجاد مقادیر مشخصی شغل یا سرمایهگذاری در پروژههای تولیدی را شرط دانستهاند. بهخاطر اختلاف رویه، بهتر است عددهای پیشنهادی را بهعنوان حدود مرجع در نظر بگیرید و برای پروندهٔ خود از مشاور حقوقی رسمی مشورت بگیرید.
مدت زمان، اعتبار و تبدیل به اقامت دائم
کارت اقامت موقت بهطور معمول برای یک سال صادر و قابل تمدید است؛ تمدیدها مشروط به ادامهٔ هدف (فعالیت تجاری) و رعایت الزامات قانونی خواهد بود. پس از چند سال اقامت مداوم و قانونی (معمولاً ۵ سال برای بیشتر موارد سرمایهگذاری یا فعالیتهای مدیریتی)، متقاضی میتواند برای اقامت دائم رومانی درخواست دهد.
در مرحله بعد و با رعایت شرایط مشخص قانونی، امکان درخواست تابعیت رومانیایی نیز فراهم میشود که به فرد اجازه میدهد از مزایای کامل شهروندی، از جمله حقوق اجتماعی، اقتصادی و دسترسی آزاد به سایر کشورهای اتحادیه اروپا، بهرهمند شود.
نکات حرفهای و ریسکها
- شفافیت مالی و اسناد دقیق: ادارات رومانیایی بهخصوص در بررسی پروندههای سرمایهگذاری حساساند؛ مدارک بانکی، قراردادها و اظهارنامهٔ مالیاتی باید منطبق و قابل اثبات باشند.
- مشاوره حقوقی محلی: استفاده از وکیل محلی یا شرکت مشاوره دارای تجربه در پروندههای اقامتی و ONRC بسیار توصیه میشود.
- برنامه پایدار کسبوکار: طرحی که صرفاً برای گرفتن اقامت تنظیم شده باشد، ریسک رد شدن یا فسخ اقامت در مراجعات بعدی دارد. رویکرد واقعی و ایجاد اشتغال محلی شانس موفقیت را بالا میبرد.
کلام پایانی
اقامت تجاری در رومانی مسیری است که با تلفیق اقدام حقوقی دقیق (ثبت شرکت، انتخاب ساختار مناسب و رعایت الزامات قانونی)، اثبات توانایی اقتصادی واقعی (تهیه بیزینسپلن عملی، ارائه مدارک مالی و تضمین سرمایهگذاری یا ایجاد اشتغال) و پیروی کامل از رویهها و مقررات مهاجرتی، امکان زندگی و راهاندازی کسبوکار قانونی در این کشور را فراهم میکند.
این مسیر، ضمن ارائه فرصتهای تجاری و سرمایهگذاری در قلب اروپای شرقی، نیازمند برنامهریزی منظم، شفافیت در اسناد و تعهد به اجرای طرح کسبوکار است. با رعایت این اصول، سرمایهگذاران و کارآفرینان میتوانند از مزایای رومانی، از جمله عضویت در اتحادیه اروپا، موقعیت جغرافیایی استراتژیک و دسترسی به بازارهای محلی و بینالمللی بهرهمند شوند و مسیر خود را به سمت اقامت دائم و توسعه پایدار کسبوکار هموار کنند.
