شهروندان ایرانی در خصوص سفر بدون ویزا به کشورهای مختلف بسیار محدود هستند و همچنین تحریم‌های بین‌المللی متعدد موجب شده تا ایرانیان برای سفر، تجارت، افتتاح حساب بانکی بین‌المللی و سرمایه‌گذاری با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند.
رده‌بندی «شاخص پاسپورت هنلی» نشان می‌دهد که پاسپورت ایرانی یک بار دیگر در رتبه‌هایِ انتهاییِ جدولِ معتبرترین پاسپورت‌هایِ جهان قرار گرفته است. رتبه ایران از این نظر ۹۹ است و ایران می‌تواند بدون ویزا و یا با ویزای فرودگاهی فقط به ۴۲ کشور جهان سفر کند. این مقدار معادل 22 درصد از 227 کشور و سرزمین جهان است. کشورهایی که ایرانیان بدون روادید دسترسی و امکان سفر دارند تنها به 11.2 درصد از محبوبیت سفرهای بین‌المللی جهان دسترسی دارند. لیست بدون روادید ایران شامل کشورهایی مانند گرجستان، هائیتی، زامبیا و ترکیه است و مقاصدی مانند اتحادیه اروپا، ایالات متحده، چین یا انگلستان را شامل نمی‌شود.
پاسپورت دوم
ارتباطات تجاری و بهره‌مندی از استاندارد آموزش جهانی برخی از عوامل محرک تمایل به اخذ شهروندی و پاسپورت دوم علاوه بر امکان سفر بدون ویزا هستند. آرزوی بسیاری از ایرانیان این است که فرزندانشان در مدارس یا دانشگاه‌های برتر جهان در اروپا، انگلستان یا ایالات متحده آموزش ببینند. داشتن پاسپورت دوم در یکی از این مناطق دستیابی به این هدف را بسیار بیشتر می‌کند. در حال حاضر با توجه به شرایط تحریم‌ها، گزینه‌های اخذ تابعیت دوم برای ایرانیان بسیار محدود می‌باشد. در ادامه به بررسی برنامه‌های اخذ شهروندی دوم کشورهایی که برای ایرانیان امکان‌پذیر است می‌پردازیم:
بلغارستان
ترکیبی از گذرنامه ایرانی و بلغاری بالاترین نتایج را به همراه دارد و در مجموع به 188 مقصد دسترسی به دارنده آن می‌دهد، که پیشرفت چشمگیری از 42 کشوری است که گذرنامه مستقل ایرانی ارائه می‌دهد. این کشورها 56.2 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می‌دهند. هنگامی که متقاضیان تابعیت بلغارستان را به دست آورند، حق زندگی، کار و تحصیل در هر نقطه از اتحادیه اروپا را خواهند داشت. دارندگان گذرنامه بلغارستان از می‌توانند به صورت آنلاین مجوز ورود به استرالیا، روسیه و همچنین کانادا را به دست آورند. برنامه اخذ شهروندی بلغارستان با سرمایه گذاری به مبلغ 1.024.000 یورو پس از سپری شدن 18 ماه تابعیت می‌دهد و سرمایه‌گذاری انجام شده پس از 5 سال قابل بازگشت است.
ترکیه
ترکیبی از گذرنامه‌های ایران و ترکیه به دارنده آن اجازه دسترسی به 126 مقصد در سراسر جهان را می‌دهد. اگرچه این ارقام نسبت به برخی از گزینه‌های دیگر کمتر است، اما ترکیه از نظر جغرافیایی و فرهنگی به ایران نزدیک‌تر است، و برای افرادی که خواستار زندگی و مهاجرت به کشوری نزدیک به ایران است مناسب است. حداقل میزان سرمایه‌گذاری در ترکیه که باید در بخش املاک و مستغلات انجام شود 250.000 دلار است. فرد سرمایه‌گذار می‌تواند برای همسر و فرزندان زیر 18 سال تابعیت این کشور را دریافت کند. یکی از اصلی‌ترین جاذبه‌های ترکیه این است که آنها با آمریکا یک قرارداد ویزای E2 دارند، بنابراین شهروندان ترکیه می‌توانند از طریق سرمایه‌گذاری اضافی مجدد در آمریکا برای اقامت این کشور درخواست دهند. شهروندان ترکیه برای ورود به کشورهای اتحادیه اروپا و شنگن و یا انگلستان به ویزا نیاز دارند.
دومینیکا
دومینیکا در حال حاضر تنها کشور دریای کارائیب است که به پرونده‌های درخواست تابعیت ایرانیان رسیدگی و به ایرانیان پاسپورت اعطا می‌کند. با داشتن پاسپورت دومینیکا و ایران درهای جهان به روی شما باز می‌شود. به 157 مقصد در سراسر جهان بدون نیاز به ویزا دسترسی دارید که شامل بریتانیا و منطقه شنگن و تمام اتحادیه اروپا می‌شود. با داشتن پاسپورت دومینیکا می‌توانید بدون ویزا با ورود به کشور انگلستان تا 6 ماه اقامت کنید.
اخذ تابعیت و پاسپورت دومینیکا با سرمایه‌گذاری تحت این گزینه، به دو روش زیر قابل انجام است:
- گزینه کمک بلاعوض به دولت: ۱۰۰.۰۰۰ دلار آمریکا.
- گزینه سرمایه‌گذاری در پروژه‌های هتل یا املاک و مستغلات تأیید شده: ۲۰۰.۰۰۰ دلار آمریکا.
این مبالغ، سهم بسیار کمتری از سایر تابعیت‌های کشورهای سرمایه‌گذار منطقه را داراست.
برنامه اخذ پاسپورت دومینیکا امکانات فوق‌العاده‌ای را برای متقاضیان خود ارائه می‌دهد و هیچ برنامه معتبر دیگری، دارای چنین معیارهای سرمایه‌گذاری مقرون به‌صرفه‌ای نیست که باعث می‌شود دومینیکا ارزان‌ترین رتبه شهروندی توسط برنامه سرمایه‌گذاری در جهان را دارا باشد. متقاضی اصلی با اخذ پاسپورت دومینیکا می‌تواند برای همسر، فرزندان مجرد زیر ۳۰ سال و همچنین پدر و مادر و خواهر یا برادر مجرد زیر ۲۵ سال درخواست تابعیت و دریافت پاسپورت را ارائه دهد.
